Geachte mevrouw Hamer,

U staat voor een ongekend grote opgave om een kabinet samen te stellen dat zowel de corona- als de klimaatcrisis te lijf gaat, zoals u zelf schrijft. In deze brief presenteren we een nieuwe, effectieve oplossingsrichting voor de klimaatcrisis.

De Titanic had 1 minuut om ramp af te wenden

Het Instituut voor Klimaatimpact in Potsdam vergelijkt klimaatverandering met de Titanic-ramp. De kapitein had nog één minuut om de ramp af te wenden. Na die minuut was alles wat hij probeerde vergeefs, omdat – hoe hard hij ook aan het roer zou hangen – het schip niet meer op tijd zou draaien. Zo is het ook bij klimaatverandering. Wij kunnen nu nog sturen, maar als we te lang aarzelen of verkeerde keuzes maken, verliezen we de controle en is het niet meer mogelijk klimaatverandering binnen de perken te houden.

Social tipping points als reddingsboei

De klimaatwetenschappers van het Potsdam Instituut zeggen: “De beste, zo niet enige kans om de steeds snellere verandering van het klimaat voor te blijven, is door in te zetten op steeds snellere veranderingen in de samenleving.” Want net als fysische tipping points in het klimaatsysteem, zoals het smelten van de ijskappen, zorgen voor steeds snellere opwarming, zorgen de social tipping points voor een versnelling van de oplossing.

Graag roepen we het nieuwe kabinet op om een ‘Social Tipping Point Strategie’ op te nemen in het hoofdlijnenakkoord.

Social Tipping Point Strategie: weg naar maatschappelijk draagvlak

Een Social Tipping Point Strategie is een integrale klimaatstrategie die het 1,5-graad-doel van het Parijs-akkoord versneld binnen bereik kan brengen. Dat kan door strategisch in te zetten op social tipping point-maatregelen die elkaar versnellen en versterken. Het zijn bijvoorbeeld maatregelen die leiden tot groei van kennis en maatschappelijk draagvlak, meer burgerinitiatieven, prijsdalingen van bestaande duurzame technologie en verschuivingen in de energiemarkt waardoor fossiele brandstof onaantrekkelijker wordt. De maatregelen binnen deze strategie versterken elkaar, kosten de overheid nauwelijks geld en leveren soms zelfs geld op. Meer over de social tipping points leest u in de bijlage bij deze brief.

NGO’s, grassroots, wetenschappers en kunstenaars

Wij, de Social Tipping Point Coalitie, nodigen het nieuwe kabinet uit om deze strategie samen met ons vorm te geven. Wij zijn een groeiende groep van ngo’s, grassrootsorganisaties, wetenschappers en mensen uit de kunstsector die zelf bezig zijn met het stimuleren van social tipping points en/of de oproep voor een social tipping point-strategie steunen. We baseren ons op het recente onderzoek van het Potsdam Instituut naar de kracht van ‘social tipping points’ om het Parijs-doel te halen.

Maatschappelijk middenveld initieert draagvlak

Positieve maatschappelijke veranderingen – zoals vrouwenrechten en afschaffen van slavernij – zijn altijd vanuit de samenleving geïnitieerd en waren vaak niet in overeenstemming met de toenmalige overheidsvoorschriften en de dominante sociale normen. Toch brachten zij cruciale veranderingen in de menselijke ontwikkeling en leidden zij tot bredere juridische en normatieve veranderingen die de kern vormen van onze moderne samenlevingen. Zo zijn het ook nu vooral ngo’s, grassrootsorganisaties, buurtenergiecoöperaties, duurzame ondernemers en kunstenaars die – vaak los van elkaar – werken aan een verandering in mentaliteit en gedrag, (oproepen tot) het afbouwen van onduurzame zaken en proberen om zoveel mogelijk mensen mee te krijgen. Ngo’s starten rechtszaken tegen de fossiele industrie en de overheid. Al een maand houden ‘Klimaatwakers’ non-stop de wacht. Overdag voor de ingang van het Catshuis en ‘s nachts vanuit woonkamers.

Nederlanders maken zich veel zorgen over het klimaatbeleid van het kabinet.

Overheid kan halen Parijs-doel in stroomversnelling brengen

Maar er staat te veel op het spel om het maatschappelijk omslagpunt alleen aan losse initiatieven in de samenleving over te laten. De tijd die we hebben om oncontroleerbare klimaatverandering door fysische tipping points te voorkomen, wordt steeds korter. We kunnen het ons niet veroorloven te gokken op ‘oplossingen’ die nog steeds veel broeikasgassen uitstoten, pas over tien of twintig jaar groen worden of zelfs dan pas op de markt komen. Het is hoog tijd voor een integraal, strategisch klimaatbeleid waarin ook maatschappelijke krachten een plek hebben. Dat zijn we verplicht aan toekomstige generaties maar ook aan mensen die nu al de gevolgen van klimaatverandering ondervinden.

Oproep: omarm het maatschappelijk middenveld, net als Biden

Wij roepen het nieuwe kabinet op om – als onderdeel van de nieuwe bestuurscultuur en het organiseren van de broodnodige tegenmacht – de burgerbewegingen en progressieve krachten uit het maatschappelijk middenveld te omarmen als vitaal onderdeel van de democratie, als vitaal onderdeel om het Parijs-doel te halen. Dit is ook de keus die president Biden heeft gemaakt voor het klimaatbeleid in de Verenigde Staten. Hij vroeg de Sunrise Movement om inspraak en nam hen mee in zijn plannen. Biden weert nu de lobby van de fossiele industrie, stopt fossiele infrastructuur, wil fossiele subsidies afschaffen en investeert dat geld om burgers, bedrijven en organisaties te helpen te verduurzamen.

Dit is een uitnodiging tot samenwerking in een Social Tipping Point Strategie

Daarom laten we u als informateur weten dat wij, de Social Tipping Point Coalitie, het nieuwe kabinet graag uitnodigen aan onze zijde. En we vragen beleefd of het z’n vaste partner – de fossiele industrie – thuislaat. Alleen met een social tipping point-strategie die gespeend is van partijen die er belang bij hebben om alles zo lang mogelijk bij het oude te laten, kunnen we fysische tipping points te snel af zijn. Het is onze kans op een leefbare aarde.

U hebt het roer in handen

Terug naar de Titanic. Hoe sneller een Social Tipping Point Strategie onderdeel is van het kabinetsbeleid, hoe meer kans om het schip te keren. U voert de gesprekken die het klimaatbeleid de komende vier jaar bepalen, u hebt het roer in handen.

Uiteraard zijn we graag bereid om onze oproep toe te lichten in een gesprek.

Met hartelijke en hoopvolle groet,
namens de Social Tipping Point Coalitie en andere steunbetuigers,

Femke Sleegers