In Castricum en Den Haag speechten Rosanne en Femke van de Social Tipping Point Coalitie vandaag over het belang van Social Tipping Points. Aanleiding waren de klimaatmanifestaties die vandaag op verschillende plekken in het land werden gehouden voor de lokale verkiezingen op 16 maart 2022.
Rosanne riep Castricum op om een schakel te worden in het social tipping point: “Je kunt in je eentje al veel meer dan je denkt en met de juist mensen samen nog veel meer! Samen naar dat kantelpunt! Bundel je krachten, want het klimaat kan niet wachten!”
Femke riep Den Haag op om door te pakken op de boycot van Poetin en Gazprom: “Er is geen beter moment om te kiezen voor een lokale en rechtvaardige transitie dan nu. It’s the local economy stupid! Zet op 16 maart de eerste stap. En stem op een partij die voor het klimaat nóg verder gaat dan jij.”
Lees de speeches hieronder en check hoe jij een Social Tipping Point Creator kunt worden.
Speech Femke Sleegers (10 min)
Stem op 16 maart op een partij die nóg verder gaat voor het klimaat dan jij!
Want, we zitten in een race tegen de klok tegen klimaatontwrichting. Onze uitstoot kan op korte termijn gevaarlijke tipping points in gang zetten. Zoals het smelten van poolijs en sterven van koraalrif. En als dat gebeurt, versterkt de opwarming zichzelf. Dan is er weinig meer dat wij kunnen doen.
Maar hetzelfde mechanisme dat ons in gevaar brengt, kan ons ook redden
Een social tipping point
Dat is een grote maatschappelijke omslag naar een nieuw normaal. Een omslag waarin duurzame normen en waarden zich steeds sneller verspreiden.
Een sneeuwbaleffect
Wat voor het social tipping point voor de grootste groep normaal en logisch was, is na het social tipping point onethisch, verwerpelijk, asociaal en ondenkbaar. Dat zien we nu gebeuren rond Poetin. Een paar maanden geleden was het voor veel mensen prima om zaken te doen met Gazprom en Poetin, ook al was er best besef dat het niet ok was. Nu kan het echt niet meer.
Er is een social tipping point nodig voor het klimaat.
Klimaatwetenschappers zeggen zelfs dat een social tipping point het belangrijkste is dat we nu kunnen doen om de aarde leefbaar te houden. Omdat technologische innovaties simpelweg niet op tijd komen, hoeveel miljarden je er ook tegenaan smijt. We moeten de transitie maken met maatschappelijke veranderkracht en de oplossingen die nu al voorhanden zijn.
Voor mij was dat een eyeopener.
Dat wetenschappers zeggen dat wij, de klimaatbeweging, wij, de lokale energiecooperaties, wij, de activisten, wij, de werknemers, wij de scholieren en de studenten, de ondernemers, de families, de sporters, de wijkbewoners, dat wij de sleutel in handen hebben tot de oplossing.
Want het goede nieuws is dat iedereen kan bijdragen aan een social tipping point. Maar dan ook echt iedereen. De energietransitie was lang iets van technici en ingenieurs. Maar voor een social tipping point ligt de belangrijkste bal bij ons. Sociale innovatie hebben we zelf in de hand.
We kennen allemaal het voorbeeld van Greta Thunberg. Zij begon in haar eentje en heeft nu een wereldwijde beweging achter zich. Urgenda en Milieudefensie inspireerden met hun rechtszaken tegen de staat en Shell vele andere rechtszaken, overal ter wereld. Amsterdam verklaarde dat het af wil van fossiele reclame en nu volgen er steeds meer steden, in Nederland en wereldwijd. Het ene na het andere pensioenfonds dumpt zn fossiele aandelen, vorig jaar ook ABP. Dat was daartoe aangespoord door een onverwachts bondgenootschap van hard core activisten van Fossielvrij NL, Extiction Rebellion en vele ambtenaren.
Dit zijn geweldige initiatieven die allemaal een sneeuwbaleffect in werking zetten. Ze tellen allemaal bij elkaar op naar een kantelpunt. Maar we hebben haast om het social tipping point te bereiken. Dus hoe kunnen we zorgen dat deze initiatieven zich exponentieel verspreiden?
Het zou het makkelijkste zijn en het snelste gaan als de overheid maatregelen neemt die een social tipping point naar voren halen.
Bijvoorbeeld door regels aan te passen waardoor het makkelijker wordt met je buurt samen energie op te wekken. Door planetary health in al het onderwijs centraal te stellen. Door fossiele subsidies af te schaffen en de 18 miljard per jaar die daardoor vrij komt te investeren in duurzame oplossingen – die zo voor iedereen betaalbaar worden. Door een verbod op fossiele reclame. Zodat het voor de fossiele industrie, de luchtvaartindustrie en de autoindustrie onmogelijk wordt om mensen met reclame en marketing te misleiden en te verleiden om nóg meer CO2 uit te stoten.
Het ligt zo voor de hand. En het kost niets.
Maar helaas is de overheid na 30 jaar klimaatbeleid nog steeds niet bereid om nee te zeggen tegen de fossiele industrie. Om maatregelen te nemen die Shell niet leuk vindt. Na 30 jaar klimaatbeleid is de overheid nog steeds niet bereid om de afhankelijkheid van de fossiele industrie te verkleinen.
Sterker nog: hier in Den Haag willen het Rijk en de provincie en sommige partijen de afhankelijkheid van Shell juist vergroten. Bijvoorbeeld met het onzalige plan om Haagse huizen te verwarmen op de warmte van Shell Pernis, warmte die vrij komt bij het maken van kerosine, benzine en diesel.
Dit is een maatregel die het social tipping point belemmert. Omdat het ons afhankelijk houdt van fossiele brandstof. Wie gaat straks zeggen dat het vervuilende Shell Pernis dicht moet, dat er minder kerosine geproduceerd moet worden – als Haagse huizen er afhankelijk van zijn?
Zelfs de makkelijkste en goedkoopste maatregelen die een social tipping point op gang helpen wil de overheid niet nemen.
Neem nou het verbod op fossiele reclame. Een eenvoudige en goedkope maatregel die iedereen zal snappen. Net als iedereen snapt waarom reclame voor tabak verboden is. Iets dat zoveel schade doet, ga je niet promoten. Fossiele reclame zorgt voor enorme uitstoot. Reclame voor vliegen en voor SUVs in Europa veroorzaakt jaarlijks dezelfde uitstoot als 31 kolencentrales. 31 kolencentrales.
Tel daarbij de propaganda van de fossiele industrie op. “Wij veranderen”, zegt Shell. een leugen. CO2-neutraal op weg, zegt Shell. Een leugen. De reclame code commissie maakte er korte metten mee. Maar bij miljoenen mensen blijft de indruk hangen dat Shell werk maakt van de transitie. Onterecht, want Shell wil vooral groeien in olie en gas.
Een verbod op fossiele reclame is een no-brainer.
Maar onze Klimaatminister Jetten stelt de vrijheid van meningsuiting van de fossiele industrie, de luchtvaartindustrie en de autoindustrie boven het halen van de klimaatdoelen. Bescherming van de Freedom of Commercial Speech heet dat dan.
Van de overheid komt het social tipping point voorlopig dus niet. Daarom moeten wij de overheid veranderen.
Dat begint op de eerste plaats met je stem op 16 maart. Stem op een partij die haar nek uitsteekt voor het klimaat. Stem op een partij die ‘nee’ durft te zeggen tegen de industrie die al 30 jaar op de rem trapt van de transitie. Stem op een partij die de afhankelijkheid van de fossiele industrie verkleint, in plaats van vergroot. Stem op een partij die nóg verder gaat voor het klimaat dan jij. Want juist deze partijen gaan je helpen om ook de volgende stappen te kunnen zetten.
Maar, dit vind ik ook belangrijk om te zeggen, wat de verkiezingsuitslag ook is, ook na de verkiezingen gaan wij, de samenleving, het maatschappelijk middenveld, de werknemers, ouders, de activisten en energiecooperaties, door met het creeeren van een social tipping point.
Er gebeurt nu heel veel. De bereidheid om te veranderen is groter dan ooit.
Ook door wat er nu gebeurt in Rusland. Iedereen beseft opeens wat het betekent om afhankelijk te zijn van olie en gas van een schurk. En dat je daarmee ongewild meebetaalt aan zijn oorlog. Iedereen kijkt wat ie in zn eigen cirkel van invloed kan doen om de afhankelijkheid van russisch gas te verkleinen. Veel mensen zetten de verwarming lager. Voetbalclubs halen het logo van Gazprom van hun shirts. Ondanks dat ze daardoor geld mislopen.
Normen en waarden zijn opeens belangrijker dan geld. Nu wel. Omdat niemand wil dat z’n geld gebruikt wordt om oorlogsmisdaden te plegen
Laten we die instelling vasthouden en ook de rest van Big Oil op die manier aanpakken. Want er bestaat geen olie- en gasmultinational die niet gelinkt is aan oorlog, landonteigening, ecocide, mensenrechtenschendingen en corruptie. Er is geen fossiel bedrijf dat geen klimaatcrisis veroorzaakt.
Er is geen beter moment om te kiezen voor een lokale en rechtvaardige transitie dan nu. It’s the local economy stupid!
Maar die boodschap krijgt alleen vleugels als wij de macht van de fossiele industrie eerst breken. Net als we nu bij Gazprom doen. Zo veranderen wij normen en waarden, zo maken we de sneeuwbal steeds groter, zo bereiden wij de weg naar het Social Tipping Point.
Zet op 16 maart de eerste stap. En stem op een partij die voor het klimaat nóg verder gaat dan jij.
Speech Rosanne Rootert (5 min)
Hoi allemaal, ik ben Rosanne Rootert, ik ben een moeder die zich zorgen maakt over het klimaat en ik ben actief bij Reclame Fossielvrij en de Social Tipping Point Coalitie.
Ook ík wil je graag nogmaals op het hart drukken om komende woensdag in het stemhokje voor klimaat te kiezen. We leven in een democratie, gebruik je stemrecht voor het meest urgente probleem van onze tijd: het klimaat.
Iets dat je ook kunt doen voor het klimaat, is je consumptiepatroon aanpassen. Je bewust zijn van wat je eet, koopt en verbruikt, dat is natuurlijk goed. Onze overheid legt daar ook graag de nadruk op, zoals in de welbekende overheidscampagne: een beter milieu begint bij jezelf. En meer recentelijk: Iedereen doet wat. Ook grote bedrijven, vooral de vervuilende, wijzen ons graag daarop: ‘als mensen minder gaan autorijden, hoeven wij ook niet zo veel olie meer op te pompen.’
Maar ik wil graag wat anders tegen je zeggen vandaag, namelijk dat je nog zo veel meer kunt dan dat.
Jij bent namelijk een belangrijke schakel voor een maatschappelijk kantelpunt voor het klimaat. Klimaatwetenschappers zeggen dat we een ‘social tipping point’ nodig hebben om de ergste fysieke tipping points in het klimaat, zoals het smelten van de poolkappen, te voorkomen en om onder de 1,5 graad opwarming te blijven.
Na dat sociale kantelpunt komt het nieuwe normaal ineens in sneltreinvaart dichterbij, een nieuw normaal zonder fossiele brandstoffen en waar de duurzame keuze de meest logische is. Eigenlijk zou de overheid hierop in moeten zetten, maar dat doen ze niet. En zo lang dat zo is, is het aan ons om de steen de goede kant op te duwen. We hoeven voor het kantelpunt maar 25 procent van de mensen aan onze kant te krijgen. Dat voelt wel te doen, toch?
Hoe jij het beste aan zo’n kantelpunt mee kan werken? Zet je burgerkracht in! Kies een onderwerp, bijt je erin vast, zoek medestanders en kom in actie.
Een paar voorbeelden: het pensioenfonds ABP dat na druk van klimaatgroepen en pensioendeelnemers, onder wie mijn man fantastische man Lucas, uit fossiel stapte. Nu gaat er 15 miljard niet meer naar fossiele brandstoffen. Met Reclame Fossielvrij hebben we met 51 andere groepen een brief naar gemeente Amsterdam gestuurd met het verzoek om fossiele reclames uit het straatbeeld te weren. Wist je dat reclame voor vliegen en voor SUVs in Europa jaarlijks dezelfde uitstoot als 31 kolencentrales veroorzaakt? Een aangenomen Amsterdamse motie en 5 andere steden volgden. Hier lokaal is nu, na druk vanuit de Bomen-werkgroep van Transitie Castricum, een meerderheid van de partijen ervoor om de kapvergunning weer in te voeren. Dus ik verwacht dat die er snel komt na de verkiezingen, anders zou dat kiezersbedrog zijn.
Iedereen kan dit soort acties ondernemen. Ook jij. Want je bent niet alleen consument, maar je bent ook inwoner van deze gemeente, je bent een student, werknemer of een pensioengerechtigde, je bent een vader of moeder van schoolgaande kinderen, je bent lid van een sportclub of muziekvereniging, je bent abonnee van een krant, je bent klant van een bank. Op al die plekken kun je invloed uitoefenen die leidt tot systeemverandering.
Ga je met collega’s ervoor zorgen dat je werkgever van bank wisselt, van eentje die nog miljarden in vervuiling en ontbossing stopt naar een groenere die investeert in duurzaamheid? Ga je demonstreren tegen het feit dat onze overheid nog altijd 17 miljard aan subsidies naar fossiele brandstoffen laat gaan, meer dus dan naar klimaatbeleid? Ga je vragen of je school meer aandacht aan duurzaamheid besteedt en juist geen fossiel lesmateriaal meer accepteert? En wist je trouwens dat je hier in Castricum maar 1 handtekening hoeft te hebben voor je burgerinitiatief en dat de gemeenteraad het dan al verplicht moet behandelen?
En als je nou denkt: dat kan ik niet, dat durf ik niet. Denk dan aan de mensen in Oekraïne die nu hun land moeten ontvluchten, weg van een oorlog die gefinancierd wordt door fossiele brandstoffen. Denk aan de milieu-activisten in Zuid-Amerika, Afrika en Azië, die moeten vrezen voor hun leven: 4 per week worden er omgebracht. En dat zijn slechts degenen van wie we het weten.
Over anderhalve week doet de rechtbank Den Haag uitspraak in de zaak van de weduwes van de Ogoni 9 tegen Shell, meer dan 26 jaar nadat hun mannen geëxecuteerd zijn. Omdat er hier ook kinderen zijn, zal ik jullie de details besparen. Maar mijn vraag aan jullie is om straks als je thuis bent de moedige Ogoni 9, en hun dappere weduwes, zoals Esther Kiobel, op te zoeken.
En kijk daarna nog eens in de spiegel en vraag jezelf dan af: Durf ik het echt niet? Ik denk namelijk van wel! Denk groot over waar jij je de komende jaren voor in wilt zetten. Je kunt in je eentje al veel meer dan je denkt en met de juiste mensen samen nog veel meer! Samen naar dat kantelpunt! Kies klimaat en bundel je krachten, want het klimaat kan niet wachten!